Psy, podobnie jak ludzie, narażone są na różnego rodzaju urazy ortopedyczne, które mogą znacząco wpłynąć na ich komfort życia i mobilność. Jako właściciele, powinniśmy być wyczuleni na wszelkie zmiany w zachowaniu i sposobie poruszania się naszych czworonożnych przyjaciół. Szybkie rozpoznanie problemu i odpowiednia reakcja mogą nie tylko uchronić psa przed bólem, ale również zapobiec rozwojowi poważniejszych schorzeń. W tym artykule przyjrzymy się najczęstszym urazom ortopedycznym u psów, ich objawom oraz możliwościom leczenia.

Jak rozpoznać, że pies cierpi na problem ortopedyczny?

Zauważenie problemu ortopedycznego u psa wymaga uważnej obserwacji. Zwierzęta instynktownie ukrywają swój ból, co jest pozostałością po ich dzikich przodkach – w naturze okazywanie słabości mogło oznaczać zagrożenie. Dlatego tak ważne jest, aby znać sygnały wskazujące na dyskomfort:

Kulawizna – najbardziej oczywisty znak problemu ortopedycznego. Pies może całkowicie unikać obciążania kończyny lub stawiać ją niepewnie. Co ciekawe, pies mimo kulawizny często nadal biega – zwłaszcza gdy jest podekscytowany, adrenalina może tymczasowo maskować ból.

Zmiana postawy ciała – pies może przyjmować nienaturalne pozycje, aby odciążyć bolesne miejsce. Możesz to zauważyć podczas stania, siedzenia lub leżenia.

Trudności z wstawaniem lub kładzeniem się – problemy z wykonywaniem tych codziennych czynności, szczególnie po dłuższym odpoczynku, mogą wskazywać na problemy ze stawami.

Niechęć do aktywności – jeśli pies, który zawsze był energiczny, nagle odmawia spacerów lub zabawy, może to być znak, że coś go boli.

Lizanie lub gryzienie określonego miejsca – psy często próbują „leczyć” bolesne miejsca poprzez intensywne lizanie lub gryzienie konkretnej części ciała.

Pamiętaj, że objawy bólu ortopedycznego mogą nasilać się po wysiłku fizycznym, a zmniejszać po odpoczynku. Jeśli zauważysz, że Twój pies kuleje po intensywnym biegu, ale po odpoczynku wraca do normy, nie oznacza to, że problem zniknął – może być to początek przewlekłego schorzenia, które wymaga konsultacji weterynaryjnej.

Najczęstsze urazy ortopedyczne u psów

Zwichnięcie rzepki (luxacja patelli)

Jest to jeden z najczęstszych problemów ortopedycznych, szczególnie u małych ras psów, takich jak chihuahua, yorkshire terrier czy mops. Rzepka, czyli mała kość w kolanie psa, normalnie przesuwa się w rowku na końcu kości udowej. Przy zwichnięciu rzepka wyskakuje z tego rowku, powodując ból i utrudniając normalne poruszanie się.

Objawy zwichnięcia rzepki u psa:

• Nagłe pojawienie się kulawizny, często z charakterystycznym „podskakiwaniem” na tylnej łapie
• Pies może biec na trzech łapach, trzymając jedną w górze
• Po kilku krokach kulawizna może ustąpić (rzepka wraca na miejsce)
• W zaawansowanych przypadkach – deformacja kończyny i stały ból

Leczenie zależy od stopnia zaawansowania problemu. W łagodnych przypadkach może wystarczyć odpoczynek i leki przeciwzapalne, jednak w poważniejszych sytuacjach konieczna jest operacja. Koszt operacji zwichnięcia rzepki u psa waha się od 2000 do nawet 5000 zł, w zależności od kliniki i skomplikowania przypadku.

Zerwanie więzadła krzyżowego

Ten uraz często dotyka psy aktywne, szczególnie podczas gwałtownych zmian kierunku biegu lub lądowania po skoku. Więzadło krzyżowe przednie stabilizuje staw kolanowy, a jego zerwanie powoduje niestabilność stawu i znaczny dyskomfort.

Objawy zerwania więzadła:

• Nagła, ostra kulawizna – pies może całkowicie przestać obciążać kończynę
• Obrzęk kolana, który jest wyczuwalny przy ostrożnym dotknięciu
• Słyszalne „kliknięcie” podczas ruchu kolana
• Siedzenie z wyciągniętą do boku chorą kończyną

Zerwanie więzadła krzyżowego prawie zawsze wymaga interwencji chirurgicznej, szczególnie u psów średnich i dużych ras. Bez operacji dochodzi do rozwoju zmian zwyrodnieniowych i przewlekłego bólu, który znacząco obniża jakość życia zwierzęcia.

Dysplazja stawu biodrowego

Jest to schorzenie genetyczne, choć może być nasilone przez czynniki środowiskowe, takie jak niewłaściwa dieta czy zbyt intensywny wysiłek w okresie wzrostu. Polega na nieprawidłowym rozwoju stawu biodrowego, co prowadzi do jego niestabilności i przedwczesnego zużycia.

Objawy dysplazji:

• Trudności z wstawaniem, szczególnie po dłuższym odpoczynku
• Charakterystyczny „kaczkowaty” chód z kołysaniem biodrami
• Niechęć do biegania, skakania, wchodzenia po schodach
• Słyszalne „kliknięcia” w biodrach podczas ruchu
• Zmniejszona aktywność i widoczny dyskomfort po wysiłku

Leczenie może obejmować farmakoterapię, suplementację (np. glukozamina, chondroityna), fizykoterapię, kontrolę wagi oraz, w ciężkich przypadkach, zabieg chirurgiczny, taki jak całkowita wymiana stawu biodrowego.

Złamania i nadwyrężenia – pierwsza pomoc i leczenie

Złamania i nadwyrężenia mogą wystąpić u każdego psa, niezależnie od wieku czy rasy, często w wyniku wypadków, upadków lub nadmiernej aktywności fizycznej.

Jak rozpoznać złamaną łapę u psa?

Objawy złamania mogą być bardzo wyraźne:

• Całkowita niezdolność do obciążania kończyny
• Widoczna deformacja lub nienaturalne ustawienie łapy
• Obrzęk i siniaki w miejscu urazu
• Pies może wykazywać oznaki silnego bólu – skomlenie, agresja przy próbie dotknięcia
• W przypadku otwartych złamań – widoczna kość i krwawienie

Nadwyrężenie łapy u psa – subtelniejszy problem

Nadwyrężenie mięśni czy więzadeł może być trudniejsze do zdiagnozowania niż złamanie, ale równie bolesne dla zwierzęcia. Objawy nadwyrężenia łapy u psa obejmują:

• Łagodną lub umiarkowaną kulawizną, która może się nasilać po aktywności fizycznej
• Delikatny obrzęk stawu, czasem trudny do zauważenia pod sierścią
• Ciepłe w dotyku miejsce urazu, co świadczy o stanie zapalnym
• Pies może utykać, ale nadal korzysta z kończyny, zwłaszcza gdy jest podekscytowany

Pierwsza pomoc przy urazach ortopedycznych

W przypadku podejrzenia urazu ortopedycznego:

1. Ogranicz ruch psa – nie pozwól mu biegać, skakać ani wchodzić po schodach, by nie pogłębiać urazu.
2. Zastosuj zimne okłady na miejsce urazu (przez pierwsze 24-48 godzin) – zawinięty w ręcznik lód przykładaj na 15-20 minut co 2-3 godziny, aby zmniejszyć obrzęk i stan zapalny.
3. Nie podawaj psu leków przeciwbólowych przeznaczonych dla ludzi – wiele z nich, w tym popularny paracetamol czy ibuprofen, jest toksycznych dla psów i może spowodować poważne powikłania.
4. W przypadku złamania, stłuczenia lub silnego nadwyrężenia – natychmiast skontaktuj się z weterynarzem, który przepisze bezpieczne leki przeciwbólowe i zaplanuje dalsze leczenie.

Nawet jeśli uraz wydaje się niewielki, konsultacja z weterynarzem jest zawsze wskazana. Nieleczone nadwyrężenie może prowadzić do przewlekłych problemów, a przeoczone złamanie może zagrażać zdrowiu i życiu psa. Lepiej dmuchać na zimne i skonsultować nawet drobne urazy.

Kiedy konieczna jest natychmiastowa pomoc weterynaryjna?

Niektóre urazy ortopedyczne wymagają natychmiastowej interwencji. Należy natychmiast udać się do weterynarza lub całodobowej kliniki weterynaryjnej, gdy:

• Pies nie może w ogóle stanąć na łapie mimo upływu kilku godzin
• Widoczna jest deformacja kończyny lub nienaturalne jej ustawienie
• Występuje otwarta rana z widoczną kością lub intensywnym krwawieniem
• Pies wykazuje oznaki silnego bólu – skomlenie, agresja przy próbie dotknięcia, drżenie
• Występują problemy neurologiczne – brak czucia w łapie, paraliż, nieskoordynowane ruchy
• Podejrzewasz uraz kręgosłupa – pies ma trudności z poruszaniem tylnymi łapami lub całkowicie je wlecze

Profilaktyka urazów ortopedycznych

Zapobieganie jest zawsze lepsze niż leczenie. Oto kilka skutecznych sposobów, aby zmniejszyć ryzyko urazów ortopedycznych u psa:

Utrzymanie prawidłowej wagi – nadwaga znacząco obciąża stawy i zwiększa ryzyko urazów. Regularne ważenie psa i dostosowanie diety do jego potrzeb energetycznych może zapobiec wielu problemom ortopedycznym. Nawet niewielka nadwaga (2-3 kg u średniego psa) znacząco zwiększa obciążenie stawów.

Odpowiednia aktywność fizyczna – regularny, umiarkowany ruch wzmacnia mięśnie i stawy. Unikaj jednak nagłych, intensywnych wysiłków, szczególnie u psów, które nie są do tego przyzwyczajone. Stopniowo zwiększaj intensywność treningów, dając psu czas na adaptację.

Dostosowanie aktywności do wieku i rasy – szczenięta i psy starsze mają inne potrzeby i ograniczenia. Szczenięta ras dużych nie powinny wykonywać intensywnych ćwiczeń ani skakać z wysokości, gdyż może to zaburzyć rozwój ich układu kostnego. Z kolei seniorzy potrzebują łagodniejszej, ale regularnej aktywności, która nie obciąża nadmiernie ich stawów.

Suplementacja – po konsultacji z weterynarzem, można rozważyć suplementy wspierające zdrowie stawów, takie jak glukozamina, chondroityna czy kwasy omega-3, szczególnie u ras predysponowanych do problemów ortopedycznych, jak owczarki niemieckie, labradory czy berneńskie psy pasterskie.

Bezpieczne środowisko – zabezpiecz śliskie podłogi matami antypoślizgowymi, ogranicz dostęp do stromych schodów, szczególnie dla szczeniąt i psów starszych. Zadbaj o bezpieczną nawierzchnię w miejscach, gdzie pies biega i bawi się, unikając ostrych kamieni czy nierównego terenu.

Urazy ortopedyczne stanowią znaczącą część problemów zdrowotnych, z którymi borykają się psy. Szybkie rozpoznanie objawów i odpowiednia reakcja mogą znacząco wpłynąć na skuteczność leczenia i jakość życia naszego czworonożnego przyjaciela. Pamiętajmy, że psy są mistrzami w ukrywaniu bólu – jako odpowiedzialni opiekunowie, powinniśmy być wyczuleni na nawet subtelne zmiany w ich zachowaniu i sposobie poruszania się.

Regularne kontrole weterynaryjne, zwłaszcza u psów ras predysponowanych do problemów ortopedycznych, mogą pomóc we wczesnym wykryciu potencjalnych problemów. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości, zawsze warto skonsultować się z lekarzem weterynarii, który przeprowadzi dokładne badanie i zaproponuje odpowiednie leczenie dostosowane do indywidualnych potrzeb Twojego psa.