Króliki to wrażliwe zwierzęta, które mogą zapadać na różne schorzenia. Rozpoznanie pierwszych symptomów choroby jest kluczowe dla skutecznego leczenia i zapewnienia pupilowi dobrostanu. W tym artykule przedstawimy najczęściej występujące choroby królików, ich charakterystyczne objawy oraz podstawowe informacje o diagnostyce i profilaktyce. Wiedza ta pomoże właścicielom szybko reagować na niepokojące zmiany w zachowaniu i wyglądzie swoich podopiecznych.

Choroby zakaźne królików

Choroby zakaźne stanowią największe zagrożenie dla zdrowia i życia królików. Wywoływane przez wirusy i bakterie, przebiegają często gwałtownie i mogą zakończyć się śmiercią zwierzęcia w bardzo krótkim czasie.

Myksomatoza

Myksomatoza to groźna choroba wirusowa, przenoszona głównie przez owady krwiopijne (komary, pchły) oraz przez bezpośredni kontakt z chorymi zwierzętami. Charakterystyczne objawy to:

• Obrzęki i guzki na głowie, szczególnie wokół oczu, uszu i nosa
• Opuchlizna powiek i zapalenie spojówek
• Wypływ z nosa i oczu
• Trudności w oddychaniu
• Gorączka i apatia
• W zaawansowanym stadium – obrzęki narządów płciowych i odbytu

Myksomatoza w ostrej postaci prowadzi do śmierci w ciągu 1-2 tygodni. Forma przewlekła może trwać dłużej, ale rokowania również są niepomyślne.

Najskuteczniejszą metodą ochrony przed myksomatozą jest regularne szczepienie królików, które należy przeprowadzać zgodnie z zaleceniami lekarza weterynarii.

Krwotoczna choroba królików (RHDV)

Znana również jako pomór królików, jest wysoce zaraźliwą i śmiertelną chorobą wirusową. Objawy są często trudne do zauważenia, ponieważ śmierć następuje bardzo szybko, czasem bez wcześniejszych widocznych sygnałów:

• Nagła śmierć bez wcześniejszych objawów
• Krwawienia z nosa, ust i odbytu
• Drgawki i problemy z oddychaniem
• Apatia i brak apetytu
• Wysoka gorączka

Podobnie jak w przypadku myksomatozy, najskuteczniejszą ochroną jest profilaktyczne szczepienie, które powinno być regularnie powtarzane według schematu zaleconego przez weterynarza.

Choroby układu pokarmowego

Problemy trawienne są bardzo powszechne u królików ze względu na ich wyjątkowo wrażliwy układ pokarmowy i specyficzne wymagania żywieniowe. Właściwa dieta bogata w błonnik jest podstawą profilaktyki.

Niedrożność przewodu pokarmowego (staza)

Staza żołądkowo-jelitowa to stan, w którym perystaltyka jelit zostaje spowolniona lub całkowicie zatrzymana. Jest to stan bezpośrednio zagrażający życiu, wymagający natychmiastowej interwencji weterynaryjnej. Objawy to:

• Brak apetytu i odmowa jedzenia
• Zmniejszona ilość lub całkowity brak kału
• Wzdęty, twardy brzuch
• Apatia i osowiałość
• Zgarbiona postawa wskazująca na ból
• Zgrzytanie zębami (wyraźna oznaka bólu u królików)

Biegunka i kokcydioza

Kokcydioza to choroba pasożytnicza wywoływana przez pierwotniaki z rodzaju Eimeria, atakujące układ pokarmowy królika. Główne objawy to:

• Wodnista biegunka, czasem z domieszką krwi
• Odwodnienie
• Utrata wagi
• Wzdęty brzuch
• Apatia i osłabienie

Biegunka u królików, niezależnie od przyczyny, zawsze wymaga szybkiej konsultacji weterynaryjnej, gdyż może prowadzić do śmiertelnego odwodnienia w ciągu zaledwie kilkunastu godzin.

Choroby układu oddechowego

Infekcje dróg oddechowych są częstym problemem u królików, szczególnie tych utrzymywanych w nieodpowiednich warunkach – wilgotnych, źle wentylowanych lub zbyt zimnych pomieszczeniach.

Zapalenie górnych dróg oddechowych (katar)

Najczęściej wywoływane przez bakterie Pasteurella multocida lub Bordetella bronchiseptica. Charakterystyczne objawy to:

• Wyciek z nosa (początkowo przezroczysty, później gęsty i ropny)
• Kichanie i prychanie
• Trudności w oddychaniu
• Zapalenie spojówek
• Mokre przednie łapki (od ciągłego wycierania nosa)

Nieleczone zapalenie górnych dróg oddechowych może przerodzić się w zapalenie płuc, które jest stanem bezpośrednio zagrażającym życiu królika.

Choroby skóry i uszu

Problemy dermatologiczne są powszechne u królików i często wymagają długotrwałego, konsekwentnego leczenia pod nadzorem weterynarza.

Świerzb uszny

Wywoływany przez pasożyta Psoroptes cuniculi, który zasiedla kanał słuchowy i małżowinę uszną. Charakterystyczne objawy to:

• Brązowe, łuszczące się strupy w uszach
• Intensywne drapanie uszu i potrząsanie głową
• Przechylanie głowy na bok
• W zaawansowanych przypadkach – zapalenie ucha środkowego i wewnętrznego, prowadzące do zaburzeń równowagi

Pododermatitis (sore hocks)

To schorzenie stóp królika, polegające na zapaleniu i owrzodzeniu skóry łap, szczególnie tylnych. Dotyka najczęściej króliki utrzymywane na niewłaściwym, twardym lub wilgotnym podłożu oraz osobniki z nadwagą. Objawy to:

• Zaczerwienienie i utrata sierści na spodniej części łap
• Owrzodzenia i rany, czasem krwawiące
• Trudności w poruszaniu się
• Niechęć do stąpania na twarde powierzchnie

Leczenie wymaga zmiany warunków utrzymania, odpowiedniego podłoża i często długotrwałej terapii przeciwzapalnej i przeciwbólowej.

Problemy zębowe i choroby oczu

Zęby i oczy królików są szczególnie podatne na różne schorzenia, które mogą znacząco wpłynąć na jakość życia zwierzęcia i prowadzić do poważnych komplikacji zdrowotnych.

Przerost zębów

Zęby królików rosną przez całe życie w tempie około 2-3 mm tygodniowo. Nieprawidłowa dieta (zbyt mało siana) lub wady zgryzu mogą prowadzić do przerostu zębów, co objawia się:

• Trudnościami w jedzeniu i utratą apetytu
• Ślinotokiem i mokrą sierścią wokół pyszczka
• Stopniowym wychudzeniem
• Wypadaniem kęsów jedzenia z pyska
• Wodnistymi oczami (przy przeroście korzeni zębów trzonowych, które uciskają kanały łzowe)

Zapalenie spojówek

Może być wywołane przez bakterie, alergeny lub ciała obce. Często jest objawem innych schorzeń, takich jak infekcje górnych dróg oddechowych czy problemy z zębami. Charakterystyczne objawy to:

• Zaczerwienienie i obrzęk powiek
• Wyciek z oczu (przezroczysty lub ropny)
• Mrużenie oczu
• Tarcie oczu łapkami

Nieleczone zapalenie spojówek może prowadzić do poważniejszych problemów ocznych, w tym owrzodzeń rogówki i utraty wzroku.

Kiedy udać się do weterynarza?

Króliki jako zwierzęta zdobyczne często maskują objawy choroby do momentu, gdy ich stan jest już poważny. Dlatego każda zmiana w zachowaniu powinna być traktowana jako potencjalny sygnał alarmowy. Natychmiastowej konsultacji weterynaryjnej wymagają:

• Odmowa jedzenia przez 12 godzin lub dłużej
• Brak kału lub biegunka
• Trudności w oddychaniu
• Wycieki z oczu, nosa lub ust
• Utrata równowagi lub przechylanie głowy
• Paraliż lub osłabienie kończyn
• Obrzęki lub guzy na ciele
• Wysoka temperatura ciała

Pamiętajmy, że regularne kontrole weterynaryjne, właściwa dieta bogata w siano i świeże warzywa, oraz szczepienia ochronne znacząco zmniejszają ryzyko wystąpienia wielu chorób u królików. Wczesne rozpoznanie objawów i szybka reakcja są kluczowe dla skutecznego leczenia tych wrażliwych zwierząt, które przy odpowiedniej opiece mogą cieszyć się zdrowiem i długim życiem.